Po co stosuje się przekaźniki bezpieczeństwa? – Część 1

1290

Część 1 –  z czego składa się funkcja bezpieczeństwa? Częścią procesu redukcji ryzyka jest określenie funkcji bezpieczeństwa maszyny (np. zatrzymania awaryjnego, mutingu), które mają być realizowane przez związane z bezpieczeństwem elementy systemu sterowania  SRP/CS.  Taka kombinacja związanych z bezpieczeństwem elementów systemu sterowania realizujących typową funkcję bezpieczeństwa składa się z:

  • wejść (np. wyłączniki zatrzymania awaryjnego, sterowanie oburęczne)
  • jednostek logicznych/przetwarzających (np. przekaźniki bezpieczeństwa, sterowniki bezpieczeństwa)
  • wyjść / elementów sterowania mocą (np. styczniki, zawory)Przykład kombinacji związanych z bezpieczeństwem elementów systemu sterowania

    Przykład kombinacji związanych z bezpieczeństwem elementów systemu sterowania

    Na podstawie grafu ryzyka dla każdej funkcji bezpieczeństwa  należy wyznaczyć wymagany poziom zapewnienia bezpieczeństwa Pl: a, b, c, d lub e. Wynika on z oceny ryzyka i odnosi się do poziomu zmniejszenia ryzyka, które ma być zrealizowane przez SRP/CS.   Im bardziej zmniejszane jest ryzyko, tym wyższy musi być poziom PLr.

    Graf do określania wymaganego PLr dla funkcji bezpieczeństwa wg EN ISO 13849-1:2015

    Graf do określania wymaganego PLr dla funkcji bezpieczeństwa wg EN ISO 13849-1:2015

    Objaśnienia:

    • Start – punkt początkowy do wyznaczenia udziału funkcji bezpieczeństwa w zmniejszaniu ryzyka
    • Niskie ryzyko – mały udział w zmniejszaniu ryzyka
    • Wysokie ryzyko – duży udział w zmniejszaniu ryzyka
    • PLr – wymagany poziom zapewnienia bezpieczeństwa

    Parametry ryzyka:

    • S – Ciężkość urazów
      • S1 – Lekkie (zwykle odwracalne) urazy
      • S2 – Ciężkie (zwykle nieodwracalne urazy lub śmierć)
    • F – Częstość narażenia i/lub czas jego trwania
      • F1 – Rzadkie, do mniej częstych, i/lub krótki czas narażenia
      • F2 – Częste, do ciągłych, i/lub długi czas narażenia
    • P Możliwość uniknięcia zagrożenia lub ograniczenia szkody
      • P1 Możliwe w określonych warunkach
      • P2 Prawie niemożliwe

    Część 2 –  wykrywanie defektów

    Podstawowymi parametrami określającymi  zdolności  elementów związanych z bezpieczeństwem do tolerowania defektów są kategorie.  Mamy ich 5 (B, 1, 2, 3, 4) a im wyższa ona jest, tym większa jest odporność na defekty.

    kategorii  B, 1, 2 wystąpienie pojedynczego defektu może powodować utratę funkcji bezpieczeństwa . Natomiast, zarówno w kategorii 3, jak i kategorii 4 pojedynczy defekt nigdy nie może prowadzić do utraty funkcji bezpieczeństwa, dlatego konieczne jest tutaj zapewnienie redundancji.  Redundancja polega na tym, że  jeśli jedna część ulegnie uszkodzeniu, to druga część jest w stanie przejąć funkcję uszkodzonej części i zapewnić w ten sposób, że funkcja bezpieczeństwa jest spełniona.

    Różnica pomiędzy kategoriami 3 i 4 sprowadza się do tego, że w kategorii 4 jest większa zdolność do wykrywania defektów, czyli jest wyższe DCavg (średnie pokrycie diagnostyczne), a parametr mówiący o niezawodności, czyli  MTTFD każdego kanału jest tylko „wysoki”.  Dlatego w kategorii  3 nie wszystkie defekty są wykrywane  w związku z czym ich nagromadzenie może powodować utratę funkcji bezpieczeństwa.

    Natomiast  w kategorii  4 wszystkie defekty są wykrywane a ich nagromadzenie nie powinno spowodować utraty funkcji bezpieczeństwa.

    Związek pomiędzy PL, kategorią, DC i MTTFd (wg EN 13849-1)

    Związek pomiędzy PL, kategorią, DC i MTTFd (wg EN 13849-1)

    Dlatego np. wykrywanie połączeń krzyżowych sygnałów wejściowych  przez przekaźnik bezpieczeństwa jest obowiązkowe dla kategorii 4 a w przypadku kategorii 3 rekomendowane.

    Funkcja monitorowania połączeń krzyżowych wykrywa zwarcia, połączenia do ziemi lub między kanałami – albo natychmiast, albo tak dokonuje okresowych sprawdzeń, że defekt zostaje wykryty przed następnym przywołaniem funkcji bezpieczeństwa.

    Wykrywanie połączeń krzyżowych

    Wykrywanie połączeń krzyżowych

    Źródło: www.blog.phoenixcontact.com