Co robić, by być dobrym specjalistą z hydrauliki siłowej stacjonarnej?

2083

PARKER Hannifin, BOSCH Rexroth, ManuliFluiconnecto, HYDAC, PONAR, ARGO-HYTOS Polska Sp. z o.o., Raja Lovejoy, Sesino, C.P.P. Prema S.A., Norgren, WF PZL Sędziszów, ATOS, HaweHydraulics, KTR, RastelliRaccordi, Wizamor. Te i wiele innych firm produkuje komponenty wykorzystywane do konstruowania i montażu układów hydrauliki siłowej. Hydraulika siłowa to dziedzina nauki i techniki obejmująca zagadnienia powiązane z projektowaniem, wdrażaniem i użytkowaniem układów hydraulicznych w przemyśle. Medium napędowym wykorzystywanym w hydraulice jest ciecz: olej, emulsja. Hydraulika siłowa wykorzystuje energię ciśnienia cieczy hydraulicznej, zamieniając tę energię w mechaniczną, dzięki ruchowi np. siłowników czy silników hydraulicznych.

Dziedzina ta wymaga od osób rozwijających się w jej zakresie szerokiej wiedzy o producentach, dostępnych detalach i stale rozwijających się rozwiązań z zakresu elektrohydrauliki. Rynek pełen jest dystrybutorów różnych producentów elementów hydrauliki siłowej, a porównanie jakości poszczególnych wyrobów to nie lada wyzwanie. Podobnie zresztą jak docelowy wybór dostawcy sprzętu i usług serwisowych. Zdolność oceny, jaki dostawca będzie zasadny w przypadku danej firmy i problemu technologicznego nabywana jest z czasem pracy i latami doświadczenia pracownika.

Fot. 1. Zawory hydrauliczne w laboratorium hydrauliki siłowej [4].

Wśród najpopularniejszych sprzętów wykorzystywanych w hydraulice siłowej wyróżnia się [1, 2]:

  • węże gumowe,
  • węże termoplastyczne,
  • okucia do węży,
  • łączniki,
  • adaptory,
  • rury hydrauliczne,
  • szybkozłącza,
  • złącza obrotowe,
  • pompy hydrauliczne (łopatkowe, wielotłoczkowe, zębate, sprzęgła, łączniki),
  • pompy ręczne,
  • akumulatory,
  • chłodnice (powietrzne, wodne, zespoły chłodzące),
  • elementy proporcjonalne (regulatory przepływu, zawory przelewowe, rozdzielacze proporcjonalne),
  • filtry (komplety, wkłady, wskaźniki zabrudzenia),
  • hydraulika nabojowa (dławiki, regulatory przepływu, rozdzielacze suwakowe, zawory: hamujące, przelewowe, redukcyjne, zwrotno-dławiące, zwrotne, sterowane),
  • przekaźniki ciśnienia,
  • płyty przyłączeniowe,
  • zespoły pompowe,
  • silniki hydrauliczne,
  • siłowniki hydrauliczne (jedno i dwustronnego działania),
  • rozdzielacze suwakowe (elektryczne, hydrauliczne, mechaniczne, ręczne),
  • rozdzielacze zaworowe,
  • zawory ciśnieniowe (przelewowe, redukcyjne, dołączające),
  • zawory kulowe (2 – drogowe, 3 – drogowe),
  • zawory sterujące przepływem (dławiące: rurowe, płytowe, dławiąco – zwrotne),
  • zawory zwrotne (logiczne, nabojowe, zwrotne płytowe, rurowe, sterowane, sterowane płytowe, sterowane rurowe, warstwowe).

 

Fot. 2. Montaż układu hydrauliki siłowej podczas szkolenia [4].

Kto poszukuje specjalistów z zakresu hydrauliki siłowej?

Zakłady produkcyjne szczególnie z sektora górniczego, hutniczego, kolejowego i przetwórczego bardzo często korzystają z urządzeń wykonawczych opartych o najnowsze technologie z obszaru hydrauliki siłowej. Układy hydrauliczne wspomagają pracę człowieka w wyjątkowo trudnych warunkach – wysokich temperatur, trudnej dostępności, podwyższonej toksyczności. Prócz samych elementów hydrauliki, układy te coraz częściej posiadają także zaawansowane układy sterujące, stąd ukute pojęcie elektrohydrauliki.

Układy hydrauliki najczęściej narażone są na następujące niebezpieczeństwa [3]: nieodpowiednią filtrację medium, uszkodzenia zaworów, wycieki, uszkodzenia pomp i systemów sterowania. Układy hydrauliczne wymagają wysokiej klasy czystości zastosowanego medium. Filtrowanie oleju lub innej cieczy to jeden z najważniejszych czynników określających żywotność wszystkich elementów układu w instalacjach przemysłowych. Na bieżącą pracę układów hydraulicznych w sposób znaczny wpływa temperatura ich pracy. Abstrahując od swoistej wytrzymałości poszczególnych elementów wykonawczych: zaworów pomp, silników, siłowników, złączek, to właśnie temperatura decyduje o żywotności i efektywności systemu.  Modyfikuje ona właściwości fizyczne cieczy powodując poważne zmiany w pracy układu. Zaleca się więc częsty, regularny serwis układów hydraulicznych oraz stałe monitorowanie temperatury ich pracy. Efektem usługi serwisowej może być wymienione uszczelnienie, przefiltrowane medium, oczyszczone drogi zaworu, weryfikacja poprawnego działania zaworu w warunkach kontrolowanych. Rezultatem dla przedsiębiorstwa jest zaś funkcjonalny, działający poprawnie układ hydrauliczny sterujący pracą większego systemu.

 

Fot. 3. Montaż układu hydrauliki siłowej podczas szkolenia [4].

Co więc powinien potrafić specjalista z zakresu hydrauliki siłowej? Powinien przede wszystkim znać  budowę i zasady działania najważniejszych elementów hydrauliki siłowej. Samodzielnie budować, montować, uruchamiać i testować poprawność działania prostych układów hydraulicznych. Rozpoznawać symbole graficzne, czytać oraz interpretować schematy układów hydraulicznych. Interpretować parametry hydrauliczne, znać charakterystyki zaworów oraz metody pomiaru ciśnienia, przepływu, prędkości obrotowej i temperatury. Znać zależności pomiędzy parametrami układu hydraulicznego, zasady typowego sterowania przemieszczeniem, prędkością, siłą i momentem obrotowym układów hydraulicznych. I co najważniejsze – posiadać świadomość techniczną z zakresu obsługi i konserwacji oraz usuwania usterek układów hydrauliki siłowej, czyli ogólną wiedzę o tym, czego wymagają układy hydrauliczne, jak je serwisować i utrzymywać w dobrej kondycji [4].

Osoba o większej wiedzy, zajmująca się napędami i sterowaniem w hydraulice siłowej, powinna dodatkowo znać różnice pomiędzy układami sterowanymi w technice dławieniowej i objętościowej, posiadać wiedzę z zakresu konwencjonalnych układów sterowania i regulacji prędkości, sił i momentów obrotowych zespołów wykonawczych, znać budowę, zasady działania oraz sposoby nastawy regulatorów jednostek nastawnych (pomp i silników), znać metody synchronizacji ruchu odbiorników oraz układów sterowanych sekwencyjne, znać budowę, konfigurację oraz zasadę działania elementów logicznych stosowanych w układach hydrostatycznych. Dodatkowo powinien posiadać umiejętności nabyte podczas badań eksperymentalnych elementów i układów hydraulicznych, czyli wynikające z doświadczenia zawodowego oraz znać zasady obsługi, konserwacji i naprawy elementów oraz urządzeń hydraulicznych. Praca ta jest bowiem bardziej wymagająca, a od kandydatów oczekuje się znacznie większej wiedzy i przede wszystkim – konkretnych umiejętności.

Osoby te mogą poszukiwać pracy w działach utrzymania ruchu, firmach sprzedających, montujących i serwisujących układy hydrauliczne, jako technicy mechanicy, inżynierowie jakości układów hydraulicznych oraz serwisanci. Ich zadania to najczęściej dbałość o kondycję techniczną maszyn i urządzeń na produkcji, usuwanie bieżących awarii i nieprawidłowości w pracy maszyn, realizowanie planów przeglądów zgodnie z przyjętymi harmonogramami, analizowanie przyczyn awarii, udział w projektach doskonalących działanie parku maszynowego, wsparcie transferów i uruchomień nowych maszyn, współpraca z pracownikami produkcji. Wszystko to w ramach szeregu dziedzin techniki lub właśnie wyłącznie w zakresie hydrauliki siłowej. Zakres pracy zależy zarówno od umiejętności pracownika, jak i od wielkości firmy. Im większe przedsiębiorstwo, tym większa szansa na specjalizację w dziedzinie hydrauliki.

Osoby, które planują rozwój w zakresie hydrauliki siłowej powinny więc spędzać jak najwięcej czasu w otoczeniu sprzętu tego typu. Oczywiście, wiedza z zakresu mechaniki i hydrauliki również jest niezbędna. Wartościowe jest zatem ukończenie technikum mechanicznego dla osób celujących w posadę technika oraz studia wyższe z zakresu mechaniki, dla przyszłych inżynierów konstruktorów. Część osób może bowiem szukać pracy na stanowiskach wykonawczych, gdzie najistotniejsze są umiejętności związane z montażem, serwisem i naprawa urządzeń hydraulicznych, część zaś może zajść jeszcze dalej i spróbować swoich sił w projektowaniu tego typu układów wykonawczych i sterujących.

To, jaką posadę wybieramy lub o jaką się ubiegamy, uzależnione jest właśnie od umiejętności. Warto więc poszukiwać najnowszej wiedzy w czasopismach branżowych [5], jeździć na darmowe warsztaty i konferencje – np. dla specjalistów utrzymania ruchu, mechaników, czy nawet warsztaty specjalizowane z hydrauliki siłowej, które cyklicznie odbywają się z Centrum Szkoleń Inżynierskich EMT-Systems pod nazwą zbiorczą – EMT Tour. Można wówczas porozmawiać ze specjalistami, zapoznać się z przedstawicielami wielu firm parających się hydrauliką siłową oraz wysłuchać wykładów ekspertów omawiających popularne problemy w pracy z hydrauliką. Świetnym miejscem na zdobycie wiedzy praktycznej z zakresu hydrauliki siłowej są także szkolenia techniczne, podczas których stawia się właśnie na ćwiczenia wykonawcze – montaż układu, diagnostykę, serwis i naprawę. Po szkoleniu dedykowanym z hydrauliki siłowej, na odpowiednim poziomie posiada się wiedzę daleko wykraczającą poza średnie oczekiwania pracodawców. Jest to więc niesamowity zastrzyk umiejętności dla młodych adeptów tej sztuki.

Źródła:

[1] Hydraulika siłowa, Tubes International, https://www.tubes-international.pl/produkty/hydraulika-silowa/,

[2] Hydraulika siłowa, BTH Daniel, http://www.bthdaniel.pl/hydraulika-silowa.html, dostęp z dnia 15.04.2018

[3] Pneumatyka i hydraulika siłowa – cechy układów i eksploatacja, BTH Daniel, http://www.bthdaniel.pl/pneumatyka-i-hydraulika-silowa-cechy-ukladow-i-eksploatacja.html, dostęp z dnia 15.04.2018

[4] Podstawy hydrauliki siłowej, EMT-Systems sp. z o. o., http://emt-systems.pl/podstawy_hydrauliki_silowej.html

[5] Dzielimy się wiedzą, EMT-Systems sp. z o. o., http://emt-systems.pl/prasa/dzielimy-sie-wiedza.html,