Zalecenie w podpunkcie 4.1.1 o stosowaniu światła bezpośredniego do oświetlania ewakuacyjnego zostało rozbite na dwa przypadki. Pierwszy to dokonanie obliczeń w najgorszych warunkach, tj. minimalna wartość sprawności oprawy, maksymalny parametr olśnienia, tylko na podstawie składowych bezpośrednich uzyskanych przy końcowym wymaganym czasie świecenia (min. 1 godz.). W drugim przypadku, gdy wykorzystujemy oprawy oświetlenia podstawowego świecące światłem pośrednim lub w górę, możliwe jest obliczenie z odbiciem, ale tylko pierwszej składowej, pozostałe muszą być zignorowane. W celu poprawnej widzialności podczas ewakuacji wymaga się, aby oświetlać powierzchnię z opraw mocowanych powyżej 2 m nad podłożem. Szczegółowe parametry prezentują rysunki 4, 5, 6, które pokazują minimalne parametry dla natężenia w obszarach drogi ewakuacyjnej, strefy antypanicznej oraz strefy wysokiego ryzyka.
Bardzo ważnym aspektem jest stosowanie się do wymogu równomierności oświetlenia (rys. 8.), aby zapobiegać występowaniu obszarów niedoświetlonych lub za bardzo doświetlonych, gdyż przy tym poziomie natężenia (min. 1 lx) różnice mogą powodować nieodpowiednie oświetlenie i wpływać na szybkość ewakuacji. Dla stref wysokiego ryzyka wymóg ten jest bardziej rygorystyczny i stosunek Emax:Emin wynosi 10:1.
Nad dbałością o jakość oświetlenia i parametrów dodatkowo czuwa zapis o tzw. olśnieniu przeszkadzającym, które nie powinno powodować u ewakuowanego dyskomfortu podczas ucieczki (rys. 8). W szczególności dotyczy to miejsc takich jak schody, spoczniki. Zabrania się wieszania opraw bezpośrednio nad stopniami i bezpośrednio przy zejściu ze stopni.
W innych przypadkach oprawy w kącie powyżej 60° zawieszone na ścianie lub suficie nie powinny oślepiać ewakuowanych. W normie podana jest specjalna tabela określająca wartości na odpowiedniej wysokości zawieszenia. Wartości te należy przed podjęciem decyzji o wykorzystaniu takiej oprawy porównać z normą i prezentowanymi danymi fotometrycznymi w takim programie jak Dialux.
Montaż znaków kierunku ewakuacji powinien odbywać się w zakresie nie większym niż 20 stopni w odniesieniu do poziomej linii widzenia oraz w zależności od zasięgu rozpoznawania znaku (rys. 2). Ograniczenie to powoduje, że w przypadku wysokich pomieszczeń znaki trzeba będzie zwiesić do odpowiedniej wysokości, na której będą one widoczne, lub zastosować mocowanie boczne ze ścian albo na wspornikach w przypadku występowania konstrukcji technologicznej w miejscu, gdzie przebiega droga ewakuacyjna dla bezpiecznego opuszczenia zagrożonego miejsca pracy.
Obserwowane zaniedbania, w szczególności w budynkach przemysłowych, gdzie przebieg trasy ewakuacyjnej przebiega wzdłuż linii produkcyjnej, która rzadko ma linię prostą, powodują, że lokalizacja oznaczeń musi być obniżona, aby pracownik miał jasną informację, jak szybko się ewakuować.
Inny problem w przypadku, gdy droga ewakuacji prowadzi skomplikowaną trasą, dotyczy wymogu widoczności dwóch znaków z jednego. Pomocne może być wprowadzenie znaków podświetlanych wewnętrznie, gdyż według normy ich widoczność i rozpoznawalność jest dwukrotnie wyższa przy założeniu tej samej odległości widzenia.
Dane dotyczące uzyskania odpowiednich parametrów zostały pokazane na rys. 1. Rozszyfrowując oznaczenia Lcc – z ang. contrast colour i Lsc – z ang. safety colour, widzimy, że luminancja znaku, a w szczególności kontrastujących barw białej i zielonej, musi zawierać się w stosunku od 5:1 do 15:1, po wykonaniu pomiarów według badań przytoczonych w aneksie A rozporządzenia. To bardzo ważny aspekt ze względu na rozpoznawalność znaku, w szczególności z dalszej odległości.
Wielokrotne niedostosowanie się do tych parametrów i ogólnej wartości jasności znaku powoduje, że znak jest niewidoczny podczas normalnej pracy, a staje się w ogóle niedostrzegalny w czasie zadymienia. Wprowadzone zmiany w nowej normie PN-EN 1838:2013-11 mają na celu przede wszystkim poprawę bezpieczeństwa podczas ewakuacji oraz ułatwienie prowadzenia poprawnej akcji przez ekipy ratownicze.
Wcześniejsze części artykułu:
Zdjęcia: www.unsplash.com
Źrdóło: HAZEX
