Co ważne, ustawa definiuje wiele istotnych sformułowań. Do ważniejszych z nich należy „obiekt budowlany”, poprzez który należy rozumieć budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami.

Ustawa precyzuje również, co mieści się w ramach nazwy „budynek” i „budowla”. Odpowiednio za budynek uważa się taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz ma fundamenty i dach, a za budowlę każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem, między innymi obiekty liniowe, sieci techniczne, budowle ziemne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń).

Doprecyzowaniu uległ również termin „obiekt liniowy”, należy rozumieć go jako obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, co jest typowe dla gazociągów, ciepłociągów, rurociągów itp. W tym samym rozdziale w punkcie 13 definiuje się „dokumentację budowlaną” jako pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książkę obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodę montażu – także dziennik montażu.

W punkcie 14 natomiast termin „dokumentacji powykonawczej” został przedstawiony jako dokumentacja budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót. Później w art. 5, przytoczonym również w art. 61 w sprawie kontroli budynku mówi się o tym, że obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając spełnienie wymagań podstawowych dotyczących między innymi bezpieczeństwa pożarowego oraz bezpieczeństwa użytkowania.

W art. 56. inwestor, na którego nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, jest obowiązany zawiadomić organy takie jak Państwowa Inspekcja Sanitarna czy Państwowa Straż Pożarna o zakończeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze przystąpienia do jego użytkowania. Organy zajmują stanowisko w sprawie zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym. Niezajęcie stanowiska przez organy wyżej wymienione w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia traktuje się jak niezgłoszenie sprzeciwu lub uwag.

Art. 57. natomiast dotyczy zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie, do których inwestor jest obowiązany dołączyć oryginał dziennika budowy, oświadczenie kierownika budowy o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami, protokoły badań i sprawdzeń. W razie zmian nieodstępujących w sposób istotny od zatwierdzonego projektu lub warunków pozwolenia na budowę, dokonanych podczas wykonywania robót, do powyżej omówionego zawiadomienia należy dołączyć kopie rysunków wchodzących w skład zatwierdzonego projektu budowlanego z naniesionymi zmianami, a w razie potrzeby także uzupełniający opis. W takim przypadku oświadczenie powinno być potwierdzone przez projektanta i inspektora nadzoru inwestorskiego, jeżeli został ustanowiony.

Dodatkowo inwestor jest obowiązany dołączyć do wniosku oświadczenia o braku sprzeciwu lub uwag ze strony organów wymienionych w art. 56, czyli Państwowej Straży Pożarnej. Niestety ostatnia czynność jest nagminnie pomijana i PSP nie ma możliwości odniesienia się do zasadności i poprawności zmian wprowadzonych w projekcie, do którego wcześniej wydawała opinię. Stanowi to dla takiego obiektu poważną wadę prawną, ponieważ pomimo wykonania w sposób poprawny instalacji w ramach ochrony przeciwpożarowej, jaką jest niewątpliwie instalacja oświetlenia ewakuacyjnego, może być podważana co do poprawności zatwierdzeń.

Działając w strukturach Unii Europejskiej, nie możemy zapominać również o dostosowaniu prawa do dyrektyw, które również odnoszą się do poprawy bezpieczeństwa oraz przepisów z tym związanych. W ustawie – Prawo budowlane w bezpośredni sposób przywołane są Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych oraz jej załączników.

Załącznik ten oprócz definicji przytoczonych wprost w Prawie budowlanym mówi o obiektach budowlanych oraz jak muszą być one zaprojektowane i wykonane, aby nie stanowiły one zagrożenia dla higieny ani zdrowia czy bezpieczeństwa pracowników, osób je zajmujących lub sąsiadów, nie wywierały w ciągu ich całego cyklu życia nadmiernego wpływu na jakość środowiska ani na klimat, w szczególności w wyniku wydzielania toksycznych gazów, emisji niebezpiecznych substancji, lotnych związków organicznych, gazów cieplarnianych lub niebezpiecznych cząstek do powietrza wewnątrz i na zewnątrz obiektu budowlanego, emisji niebezpiecznego promieniowania itd.

Wskazywane są także założenia co do bezpieczeństwa użytkowania i dostępności obiektów. Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby nie stwarzały niedopuszczalnego ryzyka wypadków lub szkód w użytkowaniu albo w eksploatacji, takich jak poślizgnięcia, upadki, zderzenia, oparzenia, porażenia prądem elektrycznym i obrażenia w wyniku eksplozji lub włamania. Niewątpliwie te aspekty są bardzo ważne w kontekście oświetlenia awaryjnego, w szczególności w strefach zagrożonych wybuchem, gdyż na drogach ewakuacyjnych, w strefach antypanicznych oraz strefach wysokiego ryzyka natężenie oświetlenia jest zredukowane i łatwo o dodatkowy wypadek spowodowany upadkiem, działaniem czynnika zewnętrznego w postaci energii cieplnej lub substancji chemicznej.

W załączniku IV GRUPY WYROBÓW I WYMAGAŃ DOTYCZĄCYCH JEDNOSTEK DS. OCENY TECHNICZNEJ podano tabele, w których znajduje się 10 grup wyrobów podlegających ocenie. Wśród nich znalazła się grupa STAŁYCH URZĄDZEŃ GAŚNICZYCH, do których zakwalifikowano wyroby do wykrywania i sygnalizacji pożaru, stałe urządzenia gaśnicze, wyroby do kontroli rozprzestrzeniania ognia i dymu oraz do tłumienia wybuchu. Choć wprost nie ma mowy o oświetleniu awaryjnym, jest ono powiązane poprzez odpowiednio zaprojektowaną instalację zasilającą i sterującą, a wtedy należy spełnić założenia dla produktów grupy 31, którą stanowią właśnie kable zasilania, sterujące i komunikacyjne.

Patrząc na ustawodawstwo polskie, na tle innych państw nie wyglądamy najgorzej, gdyż prawo, próbując nadążyć za szybkimi zmianami w dyrektywach, wprowadza zapisy regulujące poprawne użytkowanie wyrobów. Sytuuje to nas w czołówce ze względu na wymogi stawiane oprawom oświetlenia awaryjnego, jednak nie rozwiązuje problemu poprawnego projektowania i wykonywania całościowo instalacji w odniesieniu do najnowszych norm, a co ważniejsze – do aktualnych warunków technicznych, jakie pojawiają się ze względu na badanie przyczyn wypadków i pożarów oraz normalnego trybu rozwoju technologii, która daje nowe możliwości w podejściu do spraw związanych z bezpieczeństwem.

Zdroworozsądkowe podejście i logika w działaniu projektanta, wykonawcy, a przede wszystkim grup technicznych inwestora gwarantują poprawność wykonania i funkcjonowanie systemu właśnie podczas zagrożenia, a nie stanowią atrapy dla spełnienia wymagań przepisów oraz okresowych kontroli. System, jakim jest oświetlenie awaryjne, ma na celu przede wszystkim wyprowadzenie osób z miejsca potencjalnie niebezpiecznego, a oprawy nie mają stanowić ozdoby, tylko uruchomić się i dać odpowiednie natężenie światła w czasie, gdy są najbardziej potrzebne.

Wkrótce pojawi się kolejna część artykułu, która będzie dotyczyć aktualnych rozporządzeń ministerialnych oraz norm, które już w sposób bardziej szczegółowy odnoszą się od aspektu stosowania awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego i zapasowego.

Źródło: Grupa Wolff