Najprościej ujmując, optymalizacja jest to organizowanie działań i procesów w przedsiębiorstwie w taki sposób, by dawały one jak największe efekty przy jak najmniejszych nakładach. W związku z tym, że pracodawcy z szeroko rozumianego rynku produkcyjnego coraz częściej dostrzegają korzyści płynące z optymalizacji i zauważają potrzebę wdrażania takich rozwiązań w swoich organizacjach, popyt na specjalistów z tego obszaru również znacząco się zwiększa.
Motywację do rozpoczęcia działań optymalizacyjnych w firmach stanowią przede wszystkim:
- niewykorzystywanie w pełni dostępnych zasobów,
- chęć podniesienia konkurencyjności firmy na rynku,
- zbyt duże koszty produkcji,
- potrzeba zmniejszenia produkcji towarów wadliwych i redukcji liczby reklamacji,
- oszczędność czasu,
- narzucenie norm i standardów przez przepisy prawne, związane na przykład z ochroną środowiska,
- problemy komunikacyjne w zespołach.
Stanowiska związane z optymalizacją procesów wymagają umiejętności pozyskiwania bardzo wielu informacji i wiążą się z wnikliwą analizą danych. Usprawnianie działań odbywać się może w oparciu o wiele metodologii, spośród których najbardziej znanymi są Kaizen, czyli idea ciągłego doskonalenia procesu, Kaban – filozofia powstała w latach 50. w Japonii, ale również 5S i Just-In-Time. Każda z tych metod wspomaga optymalizację w innym obszarze. Aby wybrać właściwą, konieczny jest dogłębny audyt sytuacji i potrzeb firmy lub zakładu produkcyjnego.
W tym właśnie momencie zaczyna się odpowiedzialność osoby, zajmującej w organizacji stanowisko takie jak:
- specjalista ds. optymalizacji,
- specjalista ds. optymalizacji procesów produkcyjnych,
- specjalista w dziale optymalizacji kosztów,
- specjalista ds. optymalizacji procesów biznesowych,
- specjalista ds. optymalizacji procesów logistyki.
Stanowiska mają zróżnicowane nazwy, jednak cele tych ekspertów są zbieżne i dotyczą znalezienia braków, błędów oraz niedopracowań, których naprawienie pozwoli na zwiększenie wydajności firmy.
Zarządy organizacji koncentrują się przede wszystkim na działaniach prowadzących do terminowej realizacji zamówień, a drobne niuanse w obszarze procesów często nie są dla nich zauważalne. Zatrudnienie specjalisty i przeprowadzenie kompleksowego audytu umożliwia im pozyskanie kompletnej wiedzy na temat:
- kosztów przedsiębiorstwa,
- szansy zoptymalizowania parametrów kosztowych przy jednoczesnym zachowaniu efektywności podejmowanych wydatków,
- ewentualnej minimalizacji kosztów przy jednoczesnym utrzymaniu poziomu jakości produktów lub usług.
Optymalizacja wdrażana w firmach dotyczy wszystkich obszarów i może obejmować zarówno zmiany kadrowe, jak i nowe rozwiązania w zakresie procesów produkcyjnych, punktów decyzyjnych, czasu, danych, zasobów, systemów, materiałów czy współpracy z dostawcami. Wprowadzane usprawnienia poprzez zwiększenie elastyczności działań biznesowych oraz kosztów pozytywnie wpływają na bezpieczeństwo organizacji i zmniejszają jej wrażliwość na nieprzewidywalne sytuacje biznesowe, takie jak choćby ostatni wybuch pandemii COVID-19. Przyczyniają się również do budowania przewagi nad konkurencją, wynikającej z dopasowanych kosztów, możliwości planowania długoterminowego i związanej z tym realizacji długofalowej strategii firmy.