Odlewnictwo to technologia polegająca na zalaniu przygotowanej formy przeważnie ciekłym metalem lub stopem metali w celu uzyskania wyrobu pierwotnego o konkretnym kształcie. Następnie wyrób poddawany jest obróbce poprodukcyjnej, np. docięciu, szlifowaniu czy polerowaniu, a także wierceniu otworów i montażowi. Ze względu na rodzaj procesu technologicznego wyróżniamy odlewanie: w formie piaskowej, skorupowe, ciśnieniowe, kokilowe, odśrodkowe i ciągłe.
Zapewne specjaliści zagadnienia zwrócą uwagę, że powyższy podział jest poważnym spłyceniem i nie oddaje ogromu możliwości, które wnosi ze sobą zagadnienie odlewnictwa. To prawda. W odlewaniu elementu o konkretnym kształcie kierujemy się bowiem różnymi argumentami w zależności od tego, jak skomplikowaną geometrię ma dany wyrób, jak dokładnie powinien być wykonany, z jakiego materiału, w jakim czasie, jakie własności mechaniczne powinien wykazywać, a także czy jest to prototyp lub jednorazowa produkcja, czy też rozmawiamy o uruchomieniu produkcji seryjnej. Projektowanie procesu odlewania to zadanie odpowiedzialne i trudne, gdzie pod uwagę należy wziąć wiele różnych czynników, które nań wpływają. Jednym z podstawowych zagadnień, które różnicuje pomiędzy sobą różne metody odlewania kształtów jest cena, uzależniona między innymi od kosztu wykonania formy odlewniczej.
Z drugiej strony ze względu na sposób odlewania, rozróżnia się głównie [1]:
Odlewanie w formach jednorazowych: formowanie z modelami trwałymi – odlewanie w formach piaskowych, precyzyjnych dzielonych, oraz formowanie z modelami jednorazowymi – odlewanie w formach precyzyjnych niedzielonych, pełnych niedzielonych.
Rys. 1. Odlewnicze formy metalowe [3].
Odlewanie w formach wielokrotnego użytku: odlewanie w formach metalowych i odlewanie w formach specjalnych.
Osoby, które zastanawiają się nad podjęciem szkolenia z odlewnictwa mogą liczyć na to, że podczas szkolenia poznają podstawowe technologie odlewnicze oraz metody wykonywania form i rdzeni odlewniczych. Dodatkowo szkolenia z odlewnictwa dostępne na rynku oferują wiedzę o podstawowych stopach metali stosowanych do wytwarzania odlewów oraz ich własnościach. Można się także dowiedzieć kilku rzeczy na temat rozwoju technologii odlewniczych, zwłaszcza mechanizacji, automatyzacji i robotyzacji procesów odlewniczych, a więc produkcji masowej w odlewnictwie. Istotnym celem uczestniczenia w kursie może być także zdobycie umiejętności optymalizacji technologii odlewniczej, która z punktu widzenia produkcji jest niezwykle istotna. Odlewnictwo jest bowiem procesem kosztownym, podczas którego można dopuścić do wielu błędów, których da się uniknąć już na etapie projektowania. Szkolenie to także okazja do poznania aktualnych przepisów dotyczących odpadów przemysłowych, w tym odlewniczych oraz nabycia wiedzy na temat metod regeneracji masy formierskiej.
Rys. 2. Podczas szkolenia podstawowego z odlewnictwa omawiane są zawsze formy i rdzenie odlewnicze i zasada ich działania [2].
W zależności od poziomu zaawansowania oraz oczekiwań powinno się wybrać inny kurs. Na rynku dostępne są zarówno szkolenia podstawowe, skupiające się na nabywaniu wiedzy o znaczeniu odlewnictwa, jako podstawowej techniki wytwarzania części maszyn, poznawaniu podstawowych technologii odlewniczych oraz metod wykonywania form i rdzeni odlewniczych oraz nabywaniu umiejętności wykonywania prostych form odlewniczych z masy kwarcowo-iłowej. Osoby o większej wiedzy mogą się zdecydować na kurs poświęcony zagadnieniu odlewniczych stopów metali i metod ich wytapiania, czyli de facto materiałowy wstęp do odlewnictwa z punktu widzenia oczekiwanych własności mechanicznych wyrobów. Kontrpropozycją może być szkolenie z zakresu nowoczesnych technologii wytwarzania odlewów – to dla osób, które już mają do czynienia z odlewnictwem w zakładzie, jednak zależy im na wprowadzeniu odrobiny świeżości i nowoczesności do wykonywanej pracy w celu optymalizacji jakości, kosztów i czasu procesu. Osobną propozycją jest kurs z analizy wad odlewów i sposobów zapobiegania ich powstawaniu. Osoby pracujące w odlewniach może zainteresować szkolenie z gospodarki zasobami i odpadami w odlewni [3]. Celem szkolenia jest poznanie aktualnych przepisów dotyczących odpadów przemysłowych, w tym odlewniczych, nabycie wiedzy na temat metod regeneracji zużytej masy formierskiej oraz poznanie zasad optymalizacji procesów odlewniczych, w tym topienia, formowania, oczyszczania odlewów itp. w zakresie zużycia zasobów i minimalizacji powstawania odpadów. To szkolenie ciekawe szczególnie dla technologów pracujących nad optymalizacją procesów odlewniczych.
Autor: mgr inż. Agnieszka Hyla, konsultantka ds. optymalizacji produkcji Centrum Szkoleń Inżynierskich EMT-Systems Sp. z o. o., doktorantka Wydziału Inżynierii Biomedycznej Politechniki Śląskiej
Źródła:
[1] Szkolenia z zakresu technologii odlewniczych, EMT-Systems, http://emt-systems.pl/odlewnictwo-szkolenia.html, dostęp z dnia 23.12.2017
[2] Podstawy technologii odlewnictwa, EMT-Systems, http://emt-systems.pl/kurs-podstawowe-technologie-odlewnicze.html, dostęp z dnia 23.12.2017.
[3] Gospodarka zasobami i odpadami w odlewni, EMT-Systems, http://emt-systems.pl/kurs-odlewnia-gospodarka-zasobami-odpadami.html, dostęp z dnia 23.12.2017.
