Lean Management to koncepcja zarządzania, która polega na gruntownej zmianie postrzegania organizacji oraz jej otoczenia. Lean to więc przede wszystkim zmiana myślenia, a dopiero później działania.
Kluczowa we wdrażaniu Lean jest sama chęć zmiany. Nie mniej istotna pozostaje jednak świadomość, że oprócz tabelek i liczb, optymalizacji procesu, cięciu kosztów i podnoszeniu efektywności decydujące będzie to, czy zmiany dokonają się w sposobie myślenia, postrzeganiu firmy (wszystkich jej zasobów, możliwości) oraz kulturze organizacyjnej.
Odnosząc się do fundamentów, zasady Lean Management można zamknąć w pięciu podstawowych:
- Wartość jest definiowana wyłącznie przez klienta.
- Rynek decyduje o tempie produkcji.
- Pracownicy dodający wartość są najistotniejszym ogniwem doskonalenia procesó
- Eliminacja strat w strumieniu wartości jest kluczem poprawy efektywności.
- Wykorzystanie całego systemu pomiaru efektów do wsparcia poprawy efektywności.
Można je jednak także rozszerzyć, aby lepiej zrozumieć do czego dążymy wdrażając Lean:
- Satysfakcja klienta jest najważniejsza.
- Fakty są ważniejsze niż dane.
- Problemy stwarzają okazje do doskonalenia a nie do poszukiwania i karania winnych.
- Im krótszy czas przejścia (leadtime) tym lepiej.
- Praca zespołowa ma większe znaczenie niż indywidualności.
- Problemy należy naprawiać natychmiast i tam gdzie powstają, a nie najpierw produkować a później naprawiać.
- Najważniejsze jest ciągłe doskonalenie.
- Szczegółowa wiedza o procesie jest ważniejsza niż ogólne dane.
- Instruowanie i rozwój jest lepsze niż podejmowanie decyzji i ich egzekwowanie.
- Inicjatywy pracowników dodających wartość są ważniejsze niż inwestycje centralne.
Wdrożenie Lean do wielopłaszczyznowe, złożone i długotrwałe przedsięwzięcie.Jako że wiąże się z ciągłym doskonaleniem organizacji, trzeba zaakceptować fakt, że nigdy się nie zakończy.Już na etapie początkowym, przygotowawczym warto uwzględnić kilka czynników, których spełnienie i realizacja pozwolą znacząco zwiększyć szanse na pozytywne zakończenie całego procesu i osiągnięcie postawionych celów:
- Określ, co oznacza Lean z punktu widzenia twojego biznesu. Nie komplikuj, ale zastanów się, jaka jest wizja twojej firmy w przyszłości, gdzie chciałbyś dojść za pół roku, rok, pięć lat. Jak sobie wyobrażasz Twoje przedsiębiorstwo (przy uwzględnieniu pryncypiów szczupłego działania, często ważną inspiracją mogą być wizytacje szkoleniowe w innych firmach, nawet innych branż. Na pewno warto także skonsultować swoją wizję z doświadczonym doradcą).
- Postaw cele SMART dla projektu – Sprecyzowane, Mierzalne, Ambitne, Realne i mające zdefiniowany Termin ich osiągnięcia – cele te powinny mieć charakter wskaźników biznesowych, które są blisko powiązane z twoją firmą, dobrze je rozumiesz i są Ci bliskie w codziennym działaniu. Powinny być szeroko stosowane także jako elementy systemu zarządzania przez cele oraz systemu motywacyjnego.
- Oddeleguj właściwe zasoby do realizacji programu, ale przede wszystkim właściwie rozdziel, zakomunikuj i konsekwentnie egzekwuj odpowiedzialność. Dawaj właściwy przykład poważnego, systematycznego podejścia do programu. Daj jasny sygnał, że konkretne osoby w firmie osobiście odpowiadają za sukces programu, dostosuj także ich system motywacyjny.
- Ściśle kontroluj wydatki związane z inwestycją w program, aby osiągnąć zaplanowaną stopę zwrotu. Trzeba pamiętać że uruchomienie Lean warto analizować jako inwestycje z wszystkimi konsekwencjami takiego podejścia – przygotowaniem budżetu, oszacowaniem korzyści, obliczeniem wskaźników rentowności przedsięwzięcia.
- Przygotuj realny harmonogram podzielony na półroczne etapy (weryfikowane każdorazowo po zakończeniu przez audyt oraz aktualizację mapy strumienia wartości). W ramach etapów zarządzaj przez szczegółowo opracowane harmonogramy tygodniowe, podzielone na obszary wdrożenia, przypisane jednoznacznie określonym liderom odpowiedzialnym za efekty w danym obszarze.
- Osiągnij tak wiele szybkich sukcesów, jak jest to możliwe. Nawet jeżeli są niewielkie, znakomicie motywują pracowników i decydentów do kontynuowania i rozwoju programu. Koncentruj się na wymiernych efektach, nie tracąc głównego celu z oczu.
- Zaangażuj jak największą liczbę osób w realizację programu – począwszy od liderów organizacji, poprzez kierownictwo każdego szczebla, aż do szeregowych pracowników. Przekonuj i dawaj przykład. Buduj koalicję, grupę promocji Lean, wykorzystując nie tylko teoretyczne szkolenia ale przede wszystkim dając ludziom odczuć własne korzyści z zastosowania nowych rozwiązań.
- Dostosuj metody działania do swojej kultury organizacyjnej, ale nie zapominaj, że Lean polega właśnie (także?) na zmianie kultury organizacyjnej. Tak więc stopniowo dostosowuj swoją organizację do nowych wyzwań poprzez konsekwentne szkolenia, dobry przykład liderów i właściwą komunikację.
- Połóż bardzo duży nacisk na przejrzystość i komunikację wszystkiego co się dzieje. Zmniejszy to obawy wszystkich zainteresowanych, a w szczególności pracowników. Bez ich zaangażowania, nie da się osiągać efektów.
- Rozwijaj wiedzę poprzez porównywanie z benchmarkami nie tylko wewnętrznymi, ale i zewnętrznymi, nawet jeżeli pochodzą z innych branż. W pozornie odległych przemysłach mogą leżeć inspiracje do rozwiązania Twoich największych problemów.
Autor: Szymon Matuszyński, BDO HBC