Zauważyłam ostatnio, że sporo trudności sprawia branżowe słownictwo spawalnicze. Niejasności budzą zwłaszcza sformułowania odpryski rozprysk, w wielu przypadkach niesłusznie stosowane jako synonimy.
Tymczasem odpryski spawalnicze mogą być generowane praktycznie przy każdej metodzie spawania. W publikacji tej skupię się jednak głównie na metodzie łukowego spawania elektrodą topliwą MIG/MAG.
Przez pojęcie:odprysków spawalniczych należy rozumieć drobne cząsteczki metalu, które wydostają się ze słupa łuku spawalniczego i osadzają się na elementach uchwytu spawalniczego: dyszy gazowej i końcówce prądowej.
W przypadku uchwytu spawalniczego zanieczyszczenie odpryskami spawalniczymi prowadzi do konieczności częstego jej czyszczenia, a także wymiany końcówki prądowej co w znacznym stopniu wpływa na zmniejszenie efektywności prowadzenia prac spawalniczych i zwiększenie kosztów prowadzenia procesu.
Odpryski spawalnicze mogą się osadzać również na elemencie spawanym. W tym przypadku mamy do czynienia nie tylko z pogorszeniem estetyki złącza, ale także przy spawaniu elementów stalowych z powłokami ochronnymi(przykładowo typu cynk, którego temperatura topnienia wynosi około 420°C, zaś temperatura parowania 907°C), lub stali odpornych na korozję ze spadkiem bądź utratą ochrony antykorozyjnej w miejscy osadzenia odprysku.
Na rynku dostępne są preparaty chroniące przed przywieraniem odprysków do powierzchni spawanych elementów, jednakże ich stosowanie może okazać się problematyczne.
Koszt zakupu preparatu, a także czas związany z operacją aplikowania preparatu, a następnie jego usunięcie może intensyfikować koszty spawania. W praktyce spotkałam się z sytuacją, w której klient zmuszony był udowodnić,iż stosowany przez niego preparat antyodpryskowy nie będzie miał negatywnego wpływu na jakość konstrukcji i nie będzie generował niezgodności.
Rozprysk jest natomiast zjawiskiem, w wyniku którego generowane są ODPRYSKIspawalnicze.
Do czynników generujących rozprysk w metodzie MIG/MAG należy zaliczyć:
-zbyt niskie natężenie prądu spawania w odniesieniu do średnicy drutu elektrodowego,
-zbyt długi wolny wylot elektrody,
-rodzaj gazu osłonowego (im więcej CO2 tym większy rozprysk),
-występowanie na powierzchni elementów spawanych zanieczyszczeń w postaci tlenków,
-zanieczyszczeń organicznych pozostałych po procesie cięcia mechanicznego lub innych substancji chemicznych.
Rozprysk przy metodzie MIG/MAG generuje straty materiału dodatkowego na poziomie 5-10%. [przypis 1-4].
Ciekawostka
W normie PN-EN ISO 6520-1 Spawanie i procesy pokrewne Klasyfikacja geometrycznych niezgodności spawalniczych w metalach Część 1: Spawanie, w tablicy numer 1. Klasyfikacja niezgodności spawalniczych, w części „niezgodności spawalnicze różne” pod numerem 602 widnieje pozycja rozprysk, który opisany jest jako: cząstki stopiwa lub spoiwa rozpryskiwane podczas spawania i przyklejające się do powierzchni materiału podstawowego lub skrzepniętego metalu spoiny. [przypis 5].
Agnieszka Kiszka-Rzeczoznawca, Inspektor, Specjalista ds. Szkoleń Technicznych
tel. 724 900 961,
e-mail: agnieszka.kiszka@tuv-thuringen.pl
Źródło: tuv-thuringen.pl
